Arıtma çamuru mucizesi

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2014 yılında açtığı Çiğli Çamur Çürütme ve Kurutma Tesisi’nde kurutulan arıtma çamurları Ege Üniversitesi’nin Menemen’deki Araştırma Çiftliği’nde denendi. İlk sonuçlar mükemmel çıktı. Normal toprağa ekilen mısırlar 1.48, ticari gübrenin kullandığı mısırlar 1.60, arıtma çamuruna ekilen mısırlar ise 2 metre boy verdi. İZSU, arıtma çamurundan sonra arıtma suyunun da tarımda kullanılması için çalışma başlatacaklarını açıkladı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, arıtmalardan çıkan ve Çiğli Çamur Çürütme ve Kurutma Tesisi’nde çürütülerek kurutulan arıtma çamurlarının tarımda kullanılabilirliğini araştırmak için Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile işbirliği yaptı. Nisan ayında Ege Üniversitesi’nin Menemen Araştırma, Uygulama ve Üretim Çiftliği’nde deneme çalışmaları başladı. 5 dekarlık alanda yapılan çalışmalarda toprağın bir bölümüne çiftçilerin kullandığı ticari gübre, bir bölümüne normal toprak, bir bölümüne de yüzde 90 oranında çürütülmüş-kurutulmuş arıtma çamuru kullanılarak mısır ekildi. 1.5 yıl sürecek projenin ilk iki aylık döneminde elde edilen sonuçlar ise bilim adamlarını sevindirdi.
Gübresiz toprakta mısırların boyu 1 metre 48 santimetre olurken, dekar başına 3 ton arıtma çamuru kullanılan toprakta yetişen mısırların boyu 2 metreyi buldu. Ticari gübre kullanılan topraktaki mısırların boyu ise 1 metre 60 santimetrede kaldı. Arıtma çamuru kullanılan toprakta yetişen mısırlar, ticari gübreli toprağa göre yüzde 35 oranında daha fazla boy verdi. Deneme çalışmalarını memnuniyetle karşılayan İZSU Genel Müdürlüğü yetkilileri, daha önce İZSU arazisinde yemlik mısır ekerek yaptıkları ve başarılı sonuçlar elde ettikleri çalışmanın bilimsel olarak desteklendiğini belirterek arıtma suyunun sulamada kullanılması için de çalışma başlatacaklarını söyledi. Yetkililer ayrıca, arıtma çamurunun çimento sanayinde ek yakıt olarak kullanılması yönündeki çalışmaların da kısa sürede başlayacağını belirtti.

Çalışmalar sevindirici
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Akın Olgun, arıtma tesislerinden çıkan çamurların tarımda kullanılıp kullanılmayacağını test ettiklerini belirterek, “Mısır, pamuk ve bazı süs bitkilerinde elde ettiğimiz sonuçlar olumlu. Bunların tarımda rahatlıkla kullanılacağını gösteriyor. Ekonomik olup olmadığını, verim üzerine etkilerini araştırıyoruz. Bir senelik periyotta ürünlerin gelişim hızını araştıracağız. Şimdilik çalışmalarımız oldukça olumlu gidiyor” dedi.

Organik gübreye ihtiyaç var
Türkiye’de gereksinimden fazla uygulanan kimyasal gübreler, hatalı toprak işleme, nöbetleşe ekim uygulamasının azlığı, erozyon gibi nedenlerle tarım topraklarındaki organik madde miktarının azalarak yüzde 1 düzeyinin altına gerilediğini belirten Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Sezai Delibacak ise “Organik maddece zengin, aynı zamanda tarımda kullanımı için sorunu olmayan atıkların tarımda değerlendirilmesi, çevre kirliliğini önleme yönünden çok önemli. Ayrıca Türkiye su fakiri bir ülke. Atık suların geri kullanımı ile tatlı su kaynaklarının tüketimini azaltacak. Bu anlamda bu proje çok önemli” diye konuştu. Arıtma çamurlarının bol miktarda organik madde içerdiğini, azot, fosfor, potasyum gibi elementlerce zengin olduğunu belirten Delibacak, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Biz bu projeye ‘Topraktan toprağa’ projesi de diyebiliriz. Kanala giden evsel atıklar arıtmadan geçiyor ve tekrar toprağa veriliyor. Arıtmadan geçen ve çürütülüp kurutulan arıtma çamurları oldukça kaliteli. Arıtma çamuru kullandığımız mısırlarımız daha çok boy verdi. Verimlilik araştırma çalışmalarımız devam ediyor. İzmir ve civarındaki köylerde, Gediz, Büyük Menderes, Küçük Menderes havzalarındaki topraklarda organik madde oranı çok düşük. Yeterince ahır gübresi yok. Olsa da çok pahalı. Arıtma çamuru eğer yönetmeliklere uygun ise bizim için büyük bir alternatif. Hem depolama sorunu ortadan kalkacak hem de bu çamuru tarımda kullanarak topraklarımızı verimli hale getireceğiz. İki ay gibi kısa sürede aldığımız olumlu sonuçları zaten bekliyorduk. Bu deneme çalışmaları ve eğitimlerin ardından bu çamuru çiftçilere kullandırmak hedefimiz olacak.”

Arıtma suyu da kullanılacak
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü, Tarla Bitkileri Bölümü, Tarım Ekonomisi Bölümü, Peyzaj Mimarlığı Bölümü öğretim üyeleri tarafından Menemen’deki deneme tarlalarında yürütülen proje kapsamında, mısırın yanı sıra pamuk da ekildi. Ayrıca üniversitenin serasında peyzaj düzenleme amaçlı mevsimlik süs bitkisi ve çim de dikilerek arıtma çamurunun kullanımı incelenmeye başlandı. Arıtma çamuru uygulamaları ile verim ve toprak özelliklerindeki değişimlerin incelenecek, ekonomik analizler yapılacak, elde edilen rapor doğrultusunda Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi’nde günde elde edilen 45-50 ton yüzde 90 katı madde içeriğine sahip çürütülmüş-kurutulmuş çamurun çiftçilerin kullanımına sunulması sağlanacak. Proje kapsamında ayrıca arıtılmış suların kalite değeri de izlenerek, sulamada kullanım olanakları araştırılıyor.